Siyaset- Liyakat ve Ahlak-ı
Yaşar İLBAY
Ülkenin genel seçimlere gittiği bir süreçte, seçmenin, seçeceği kişilerde araması gereken nitelikleri bu üç kavramla özetlemek mümkündür. Geçmişe bakarak geleceği inşa etmek adına seçtiklerimizi gözden geçirmek suretiyle, seçeceklerimizi belirlememiz hem toplumun geleceği ve hem de toplumda yaşayan bireylerin yarınları için çok önemlidir. Bu yazı dizisinde bu hususları dile getirmek istiyorum.
Öncelikle kavramsal çerçeveyi belirlemek için bu kavramları tanımlamak gerekir. Siyaset kelimesinin anlam ve niteliğine bakıldığında birçok yazar farklı tanımlamalar yapmışlardır. Bu görüşler; Merkl siyaseti “insanın yaşadığı toplum içerisinde kendi toplum görüşü doğrultusunda bir düzen verme süreci” olarak ifade etmektedir (Üste, 2011:7). David Easton siyaseti “bir toplumda değerlerin otoriteye dayanılarak bölüştürülmesi” olarak tanımlarken Lasswell ve Kaplan siyaseti “iktidara biçim verilmesinin ve iktidarın paylaşılmasının incelenmesi” olarak tanımlamıştır (Kapani, 2011:18-29). Dursun, siyaset insanların refahını artırmak adına belli yöntemler ile yönetme sanatıdır (Dursun, 2012:29).
“Seçilmiş” kelimesi Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde belirtilmiş olup “seçerek ayrılmış” anlamına gelmektedir. “Siyasetçi” ismi verilen şahıslar kişiler seçmenlerce seçilmiş kimselerdir. “Seçmen” adı verilen kimseler ise yasal olarak yaş, sicil, vatandaşlık gibi özellikleri taşımalarına bağlı olarak kendisini yönetecek şahısları seçen kişilerdir. (Dursun, 2012:341-349).
Ahlak konusuna girmeden evvel, ahlakla iç içe geçmiş etik kavramını irdelemek gerekir. Etiğin konusu, bireysel düzeyde ahlaki kararlar alıp uygulayabilmemizi sağlayacak temel, evrensel değerleri, ilkeleri, erdemleri, yargıları, ödevleri, ölçütleri ve kodları düşünsel olarak içselleştirmemiz ve pratiğe yönelik alt yapı oluşturmamızdır. Yasalar ile dış dünya ile ilişkileri çerçevelenen bireyler, etik ile iç dünyasında kendi doğru-iyi değerlerini üretecek alt yapılarını tesis ederler (Mecek ve Kocakula, 2019:219-220).
Arapça bir kavram olan “ahlak” kelimesi ise “huy” anlamına gelen “hulk” kelimesinin çoğulu bir anlamı ifade etmektedir. TDK bu kelimeyi, “bir toplum içinde kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kuralları” şeklinde açıklamıştır (Akyüz, 2009: 96). Öte yandan “ahlak” sözcüğünün açılımı belirli insan toplulukları tarafından benimsenmiş olan, kişilerin birbirleri ile ilişkilerini düzenleyen törel davranış normlarının, yasalarının ve ilkelerinin toplamıdır” şeklinde açıklanmaktadır. (Yazının devamı sonraki sayıda)
Yorumlar