Nazilli’den İzmir Adnan Menderes Havalimanı’na gittiğim tren seyahatimde bir yandan Yörük Ali Efe’nin, Demirci Mehmet Efe’nin Kurtuluş Savaşı’nda gezdiği dağları, incir, zeytin, portakal bahçelerini, çilek tarlalarını, Menderes Ovası’nı, çam ormanını seyrederken diğer yandan da bu yazıyı yazıyorum.
* Aydın-İzmir tren yolu Osmanlı döneminde Anadolu’da yapılan ilk demiryolu hattı. İngilizlerin yaptığı bu hat, 1800’lü yıllarda Sanayi Devrimi sonrasında verimli topraklar olan Menderes ve Söke ovalarında yetişen ürünleri özellikle de pamuğu İzmir limanına taşımak için yapılmış.
*Tren istasyonları ise mimari açıdan çok önemli yapılardandır. Tarihi eser olan bu istasyonlar kim bilir kaç kavuşmaya ve ayrılığa tanıklık etmişlerdir.
*2019 yılının sonlarında, pandemi öncesi gittiğim Fransa’nın Côte d'Azur bölgesinde, Marsilya, Nice, Monaco gibi şehirlere, dünyaca ünlü film festivalinin yapıldığı Cannes kasabasına trenle ulaşım sağladım.
*Deniz kenarı olması, trenle birçok turistik rotaya erişme ve trenin kasabalara uğraması gibi konularda Aydın, Fransa’nın bu kentlerine benziyor. Tabi gelen turist sayısı ve diğer farklılıkları saymazsak. Kasabalara uğruyor derken, kasabalar önce belde oldu, sonra da büyükşehir yasası ile de mahalleye dönüştü.
*İzmir Adnan Menderes Havalimanının içinden geçmesi de cabası, başka bir aktarmaya ihtiyaç duymadan doğrudan havalimanının içinde oluyorsunuz. Bugün dünyanın sayılı metropollerinden olan İstanbul’da, 2 havalimanına içinden şehirlerarası tren geçmesini bırakın raylı ulaşım bile yok. Raylı ulaşımı olan Atatürk Havalimanı’nın başına gelenler malum. Şimdilerde İstanbul’da havalimanlarına ulaşım için raylı sistem çalışmaları devam ediyor ama şehirler arası trenden aktarma ile ulaşılabilecek yine de.
*Avrupa’da ilk akla gelen ulaşım çeşidinden olan trene, Türkiye’de ne yazık ki yeteri kadar önem verilmiyor. İzmir’de uçaktan inen bir turist trenle Denizli Pamukkale’ye kolayca ulaşım sağlıyor ancak tren Yüksek Hızlı Tren (YHT) değil. Hızlandırılmış tren diye geçiyor.
*Nazilli’den sadece Denizli ve İzmir’e trenle gidebiliyorsunuz bir de gece yarısından sonra geçen tek sefer ile Isparta’ya. Eskiden Afyon’a kadar giderdi. Aktarmasız diğer şehirlere ulaşım yok.
*İzmir, Aydın, Muğla hepsi büyükşehir, nüfus bakımından yoğun iller, özellikle yazın turizm etkisi ile de nüfuslar katlanıyor ama hızlı tren yatırımları yapılmıyor.
*Akaryakıt zamları ile diğer ulaşım seçeneklerin zamlanması, trenin yine nispeten diğer seçeneklere göre ucuz kalması, trenlerde boş koltuk bulup seyahat etme imkânı ortadan kaldırıyor.
*Seyahat öncesi internet üzerinden bilet alırsanız koltuğunuz ayrılıyor ve yer problemi çekmiyorsunuz ancak gidip gişeden bilet alırsanız bazen ayakta kalabiliyorsunuz. İnternet kullanımı sınırlı olan vatandaşları, özellikle de yaşlıları düşündüğümüzde büyük mağduriyetler oluşmaktadır. Gençler yer veriyor ama bazen yaşlıların yaşlılara yer vermesine tanık oluyoruz.
*Arada düşen ama geçen seneye göre çok çok yüksek olan akaryakıt fiyatları yüzünden trendeki bir emekli amcamız eskiden arabam ile gidiyordum şimdi mecbur trenle gidiyorum. Buna da zam geldi ama bütçemiz şimdilik buna müsaade ediyor, yakın zamanda trene de binemeyeceğim diye korkuyorum dedi. Aynı trende Avrupalı orta yaşlı çifti görünce, Avrupa’dan ülkemize gezmeye geliyorlar ama bizim emeklimiz Denizli’den Selçuk’a giderken bile araba pahalı tren daha ucuz diye hesaplar yapıyor.
*Yine çocuklar büyük sıkıntı çekiyorlar. Kucakta seyahat etmek yerine cam kenarında severek seyahat ettikleri, tünellerde gece gündüz oynadıkları güzel hatıralı tren yolculukları olmalı.
Nostaljik seyahat olan tren, günümüz şartlarında ne yazık ki daha ucuz diye bir zorunluluğa dönüşüyor.
*Mümkün olduğunca seferler ve vagon sayıları arttırılmalı.
*Kalabalıkla birlikte temizlik problemleri ortaya çıkabiliyor, daha da iyileştirilebilir.
*Yazın 40’lı derecelerin normalleştiği Aydın’da bazı vagonların klimalarında sorunlar olabiliyor. Soğutma olmadan da seyahat işkenceye dönüşüyor.
*Kara tren gecikir, belki hiç gelmez türküsünü hemen hemen herkes bilir ama trenin gecikmesi eskilerde kaldı. Tren saatlerinin çok dakik olduğunu, dakikası dakikasına geldiğini de belirtmeden geçmeyelim. Özellikle havalimanı yolcuları için kaçta durakta olacağını bilmek, saat kaçta havalimanına varacağını bilmek ve saatlerin şaşmaması büyük önem arz ediyor. Tren bu konuda tüm beklentileri karşılıyor.
*Ayrıca görevlilerin yardımsever olması da cabası, o kadar kalabalık ve keşmekeşe rağmen fazlasıyla yardımcı oldukları birçok kez tanık oldum.
*Çin’de hayalet şehirler oluşturulmakta, ulaşım için de hipersonik trenler yapılmakta, Elon Musk’ın yeraltından manyetik alan ve sıkıştırılmış hava akımı etkisi ile raylı ulaşımı düşünürken sefermiş vagonmuş, ayakta yolcuymuş, klimaymış bunlarla ilgilenmemeliyiz.
*Deniz, kum, güneş haricinde antik kent cenneti Aydın gastronomi kültürüyle birlikte turizm çeşitlendirilmeli, tüm ilçelere ve tüm yıla yayılmalıdır. Tren bu konuda çok büyük avantaj sağlayabilir.