İzmir Ticaret Borsası’nın sekreterliğini üstlendiği, Söke Ticaret Borsa’sının açıklamalarını yaptığı 7 Ekim Dünya Pamuk Günü Söke’de kutlanacak. Toplantıyı, Aydın, İzmir, Söke Ticaret Borsaları, Söke Ziraat Odası, Ege İhracatçı Birlikleri, İyi Pamuk Uygulamaları Derneği, Ulusal Pamuk Konseyi, Ege Giyim Sanayicileri Derneği birlikte düzenliyor.
Uluslararası Pamuk İstişare Kurulu 2019 yılında 7 Ekimi Dünya Pamuk Günü ilan etmişti. Pandemi nedeniyle iki yıldır fiziki olarak kutlanamayan Dünya Pamuk Günü, Pamuk fiyatlarının neredeyse maliyetiyle eşitlendiği 16-17 liralar seviyesinde olduğu bir zamanda yapılıyor. Pamuk üreticileri etkinliği sorunlarını anlatacakları, çözüm arayacakları bir zemin olarak görüyor.
Toplantıyı düzenleyen kuruluşlardan, Ulusal Pamuk Konseyi, İyi Pamuk Uygulamaları Derneği, Söke Ziraat Odası’nı bir yana koyalım. Toplantıyı düzenleyenlerin içinde Pamuğu alıp, işleyen tüccardan oluşan ticaret borsaları ve pamuktan üretilen emtiaların ticaretiyle uğraşan Ege İhracatçı Birlikleri, ve Ege Giyim Sanayicileri Derneği’nin yanı sıra yüzyılı aşkın bir süredir pamuk üreticisinin ürününü alıp, işleyen, satan TARİŞ’in olmayışı büyük bir eksiklik. Ulusal Pamuk Konseyi’nin 19 üyesi olan yönetiminde ÇUKOBİRLİK, Şanlıurfa Ziraat Odası, bölgemizden de TARİŞ Pamuk ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifler Birliği’nin de olması bu eksikliği giderir mi? Bu eksikliğin nedenlerini, doğurduğu sonuçları bakmak için Ulusal Pamuk Konseyi ile ilgili kısa bir parantez açmak gerekiyor.
Pamuk ve pamuğa dayalı sektörler I990’lı yıllar da dinamik bir yapıları vardı. Bu dinamiklikte, pamuk üreticisinin haklarını savunmada oldukça etkili olan Ege Çiftçiler Derneğinin payı büyüktü. Pamuk ihracına dönemin hükümetince 1995 yılında kota konunca, içeride pamuk fiyatı 1 dolar 20 cente kadar çıkan pamuk fiyatları düşme eğilimine girer. Amerikan pamuğunu Türk tekstilcisine pazarlamak için gelen cotton incorporated adında sivil toplum örgütünün toplantısına ihracatçılarla birlikte Ege Çiftçiler Derneği başkanı ve yönetim kurulu üyeleri de katılır. Amerikalılar beş yıl geri ödemesiz, kalite garantili ve bizim fiyatların altında, düşük faizli GSM kredileriyle pamuk verebileceklerini anlatırlar. Tekstilcilerimiz ucuz Amerikan pamuğu almak için sıraya girerler. Türkiye’nin 2000 yılında 1967 bin ton lif pamuk ihracı olması itibarıyla oluşan durumdan pamuk ihracatçılarda tedirgin olmuştu. Ege Çiftçiler Derneği, pamuk ihracatçıları ile birlikte, diğer pamuğa dayalı sektörlerinde yönetime girdiği, yerli pamuğun çıkarlarını savunacak cotton incoporated benzeri bir kuruluş olarak düşündükleri Ulusal Pamuk Konseyini 2006 yılında kurdular.
Öncelikle bir hakkı teslim edeyim. Ulusal Pamuk Konseyi kuruluşundan sonra, bir süre sektörün sorunlarını ortaya koymada ve çözüm önerileri geliştirmede faydalı çalışmalar yaptı. Şimdiler de yeterli olmasa bile aynı çalışmaları sürdürdüğünün tanığıyım. Bu çalışmaların pamuk üreticilerinde bıraktığı olumlu izlenim günün sonuna doğru “Evet ama yetmiyor” noktasına geldi. Bu durum sadece TARİŞ Pamuk Birliği’nin Dünya Pamuk gününün düzenleyicileri arasında olmaması ile ilgili değildir. Ulusal Pamuk Konseyi yönetimi kendi aralarında da çıkar çatışması olan paydaşlardan oluşuyor. Bu açıdan bakıldığında, tekstilcinin ucuz pamuk istemesi, Üretici yüksek maliyetlerle ürettiği pamuğu düşük fiyatlarla satmak istememesi. Anlaşılır bir durumdur. Ulusal pamuk konseyini bir gemiye benzetirsek, pamuk üreticisi (Aynı gemideyiz sıkça kullanılır.) geminin kaptanı olmasa da (olabilirde)lüks kamara da oturup rota ile ilgili görüşlerini söyleyebilmeli. Pamuk üreticisi an itibariyle bir yandan artan maliyetlerle ve düşen pamuk fiyatlarıyla borçlarını nasıl ödeyeceğini kara kara düşünürken, diğer yandan sorunlarını çözümünde Ulusal Pamuk Konseyi’ndeki etkili olamayan konumunu tartışıyor. Dahası Ulusal Pamuk Konseyinde tekstilcilerin korunduğunu düşünüyor. Burada bir hatırlatma yapmakta yarar var. Pamuk üretiminde hedef 900 bin- 1 milyon ton pamuk üretme kapasitesine ulaşmanın yolu üreticiyi destekleyici politikalar üretmekten ve bu politikaları hükümete anlatmaktan geçiyor. Bu da üreticinin gözünü daha çok Ulusal Pamuk Konseyi’ne çeviriyor.
Bu duygu ve düşüncelerle Söke’de yapılacak olan 7 Ekim Dünya Pamuk günü üreticilere, sektörün diğer paydaşlarına yararlı geçmesini dilerim.