Sağlık istatistik verileri toplumların sağlık düzeyinin saptanması, önceliklerin belirlenmesi, sağlık hizmetlerinin planlanması, hizmet sunumunun başarılı olup olmadığının değerlendirilmesi ve karşılaştırma yapılması için önemlidir. Bu amaçlar için genellikle doğurganlık, ölümlülük ve hastalık göstergeleri kullanılmaktadır. Ölüm istatistikleri sağlık hizmetlerinin planlanmasında ve yeniden düzenlenmesinde kullanılan verilerin en önemlisidir. Ölüm nedenlerinin bilinmesi ise, hem koruyucu, hem de tedavi edici sağlık hizmetlerinde çok önemli verilerdir. Türkiye’deki ölümlerle ilgili birincil veri kaynakları Türkiye İstatistik Kurumu'ndan (TÜİK) elde edilen il ve ilçe ölüm istatistikleridir. Aydın’da hava-su-toprak-gıda kirliliği ve bu kirlilikler sonucu meydana gelen hastalık, kanser ve ölüm sayıları her geçen sene artmaktadır. Ne yazıkki bu hastalıklara ait gerçek bilgi ve sayılara ulaşma konusunda resmi makamlar tarafından tüm Türkiye’de olduğu gibi Aydın’da da ciddi bir bilgi karartması uygulana gelmektedir. Bu durum ise Aydın’daki hastalık, kanser ve ölüm sayıları üzerinden pek çok kesim tarafından farklı farklı polemik konusu yapılmasına sebep olmaktadır. Bu polemikler yıllardır Aydın yerel basınında olduğu gibi TBMM’de verilen araştırma önergeleri görüşmelerinde de devam etmektedir. Peki gerçek nedir? 2017 TÜİK verilerine göre Türkiye’de yaşayan 194 kişiden 1’i, Aydın’da yaşayan 143 kişiden 1’i ölmüştür. Bu verilere göre 2017 yılında Aydın’da, Türkiye ortalamasından yüzde 26 daha fazla ölüm meydana gelmiştir. Yine 2017 yılında Türkiye’de yaşayan 991 kişiden 1’i, Aydın’da yaşayan 837 kişiden 1’i kansere bağlı ölmüştür. Bu verilere göre 2017 yılında Aydın’da kansere bağlı ölümler Türkiye ortalamasından yüzde 16 daha fazla meydana gelmiştir. Fakat TÜİK’in 2017 ölüm nedenlerine baktığımızda Türkiye’de kansere bağlı ölümlerin yüzde 19,6, Aydın’da kansere bağlı ölümlerin yüzde 17,1 olarak verildiği görülmektedir. TÜİK’in verdiği rakamlar bir yıl içinde Türkiye ve Aydın’da ölen 100 kişinin ölüm sebeplerin dağılımıdır. Bu rakamlar bir yıl içinde Türkiye ve Aydın’da ölen toplam kanser hasta sayısını göstermemektedir. Türkiye ve Aydın’da TÜİK’in kansere bağlı ölüm oranlarının bu şekilde çıkmasının diğer sebebi de ölüme sebep olan diğer hastalıkların oranlarıdır. 2017 yılında Dolaşım sitemine bağlı ölüm oranlarına baktığımızda Aydın’ın yüzde 48,9 oranı ile Türkiye’de Dolaşım sistemine bağlı ölüm oranının en fazla olduğu 2’ci İl olduğu görülmektedir. İşte Aydın’da nüfus başı kansere bağlı ölen toplam insan sayısı Türkiye ortalamasından daha fazla olmasına rağmen, Aydın’ın Türkiye’de Dolaşım sistemine bağlı ölümlerin en fazla olduğu 2’ci İl olması nedeniyle, TÜİK’in ölüm nedenleri yüzdelik dağılımında Aydın’da kanser ölüm oranı Türkiye oranından daha düşük görülmektedir. Aydın’da nüfus başı kansere bağlı ölüm sayılarının Türkiye ortalamasından daha fazla olduğu 2018 yılına kadar yapılan bilimsel çalışmalar, Sağlık Bakanlığı ve TÜİK verileri ile de sabittir. Pınar Okyay ve arkadaşları tarafından “Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi 2008-2009 yılı ölüm nedenleri istatistiklerinde değişim” adlı çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaya göre 2008 yılında ADÜ Uygulama ve Araştırma Hastanesinde kansere bağlı ölümler yüzde 28,8 ile en fazla 2’ci ölüm sebebi iken, 2009 yılında %39,8 ile 1’ci ölüm sebebi olmuştur. Bu verilere baktığımızda 2008-2009 döneminde ADÜ Hastanesinde kansere bağlı ölümler yüzde 38 artmıştır. Burada çok daha önemli veri ise 2008-2009 yılları arasında 19-65 yaşları arası kişilerde meydana gelen kansere bağlı ölüm artış sayısıdır. ADÜ Hastanesinde bu yıllar arasında 19-65 yaş sınırları içinde olup yatan hastalar arasında kansere bağlı ölüm oranı yüzde 284 artmıştır. Bir ülkede en verimli ve üretken insanların yaşadığı 19-65 yaş grubunda kansere bağlı ölüm oranında meydana gelen bu miktardaki artış Aydın için çok düşündürücü ve sebeplerinin ortaya konması açısından önemlidir. 2008 ve 2009 yıllarında Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde kansere bağlı ölüm oranlarına baktığımızda, ADÜ Hastanesinde kansere bağlı ölümler 2008 yılında Sağlık Bakanlığı Hastanelerinden yüzde 63, 2009 yılında yüzde 133 daha fazla meydana gelmiştir. TÜİK ölüm oranlarına baktığımızda 2009-2017 yılları sürecinde Aydın’da nüfus başı kansere bağlı ölümler Türkiye ortalamasına göre yüzde 10 fazlalıktan yüzde 16 fazla oranlara çıktığı görülmektedir. Sağlık Bakanlığı verilerine baktığımızda 2014 yılında Aydın Kamu Hastanelerine yatan kanserli hasta sayısı Türkiye ortalama sayısından yüzde 34 daha fazla olmuştur. 2013-2015 döneminde Aydın Onkoloji Merkezine başvuran kanserli hasta sayısı yüzde 75 artmıştır. TÜİK, Sağlık Bakanlığı ve ADÜ Hastanesi verilerine baktığımızda son 10 yıllık süreçte Aydın’da meydana gelen nüfus başı toplam ölümler, kansere bağlı ölümler ve ölüm-kanser artış oranları sürekli şekilde Türkiye ortalamasından fazla olmuştur. Bu bilimsel verilerin toplumdan saklanması bir yana, ölüm ve kanser artış oranlarının gerçek olmayan şekilde ifade edilerek halkın yanıltılması, Aydın’da kanser ve ölüm sebeplerini ortadan kaldırmaya ve düzeltmeye yönelik hiç bir girişimde bulunulmaması, aksine Aydın’da kanser ve ölüme sebep olan çevresel kirlilik unsurlarını aklamaya yönelik çabaların gösterilmesi, kamu görev yükümlülüğü ve devlet ciddiyeti ile örtüşmediği gibi, ahlaki ve vicdani olmayıp, hem hak hemde hukuk nezdinde suçtur. İşte acı Aydın gerçeği budur.