Mevsimsel depresyondan uzak durun!
Hazal SANSÜR
Eylül ayının gelmesiyle bazı duygudurum bozuklukları kendini göstermeye başlar. Buna en iyi örnek Mevsimsel Depresyondur. Mevsimsel depresyon ya da sonbahar depresyonu olarak da bilinen bir depresyon şeklidir. Genellikle ilkbahar ve yaz aylarında gerilemekle birlikte sonbahar ve kış aylarında meydana gelir. Mevsim geçişlerinde nüksetmesi ve uzun süre devam edebilen bir rahatsızlık olması nedeniyle ciddi bir ruh sağlığı problemi olarak görülür. Bireyler genelde kış aylarında görülen aşırı yemek yemeye meyil, buna bağlı kilo artışı ve beraberinde gelen enerji kaybı ile aşırı uyku haliyle kendini göstermektedir. Bu belirtiler mevsimsel duygu durum bozukluğunun başlangıç belirtileridir.
En yaygın belirtileri artan uyku saatlerine rağmen enerji kaybı veya artan yorgunluk, aşırı yeme davranışı ile birlikte kilo alımını içerir. Mevsimsel duygu durum bozukluğu belirtileri majör depresyona benzer birçok semptom içerebilir. Örneğin, üzüntü ya da depresif duygu durum hissi, daha önce zevk alınan aktivitelere karşı ilgi kaybı, konsantrasyon ve karar vermede güçlük gibi belirtiler görülebilir. Genel olarak toplumda, ruhsal sorunlara daha çok kış aylarında rastlandığı bilinmektedir. Bir duygu durum bozukluğuna mevsimsel duygudurum bozukluğu diyebilmek için depresif periyodun yılın belli bir dönemi ile ilişkili olması koşulu yanı sıra ardışık iki yıl içinde sonbahar kış aylarında başlayan ve ilkbahar yaz aylarında düzelen atakların olması, başka bir ruhsal hastalığının bulunmaması, hastalığı tetikleyici psiko-sosyal stres faktörlerinin olmamasına da dikkat edilmelidir.
Mevsimsel depresyonun nedenleri araştırılırken dikkat çeken hususlardan birincisi, gözün günlük ve mevsimsel ışık değişikliklerini merkezi sinir sistemine iletme özelliğinin bozulmasıdır. Kışın bu değişiklikler yeteri duyarlılıkta veya yanlış olarak beyne iletilememektedir. Eğer güneş ışığına daha az maruz kalırsanız biyolojik saatiniz de değişir. Biyolojik saatiniz ruh halinizi, uykunuzu ve hormonlarınızı düzenler. Bu düzen değiştiğinde insanlar ruh halini dengede tutmakta zorlanabilir. Bir diğer neden ise melatonin yükselmesidir. Melatonin uyku düzenini etkileyen bir kimyasaldır. Güneş ışığı eksikliği bazı insanlarda melatoninin fazla üretilmesine neden olabilir. Bu insanlar kış boyunca halsiz ve uykulu hissedebilir. Son olarak olumsuz düşüncelerde mevsimsel depresyonu tetiklemektedir. Mevsimsel depresyon deneyimleyen kişiler çoğunlukla stresli olurlar ve özellikle kış mevsimi hakkında olumsuz düşünceleri vardır.
Biz kendimiz mevsimsel duygudurum değişikliğine karşı neler yapabiliriz?
Gün ışığından faydalanmayı ihmal etmeyin.
Bunun için kapalı mekanlarda kalmayın veya eve hapsolmayın. Mesai aralarınızda, öğlen yemeklerinizden sonra açık havaya çıkmaya özen gösterin.
Sağlıklı uykuya önem verin.
Geceleri çok yemek özellikle karbonhidrattan zengin şeyler yemeyin. Aşırı yorucu sporlardan uzak durun. Odanızın iyi havalanmış olmasına, yatağınızın ve yastığınızın uygun olmasına özen gösterin. Ayrıca sessizlik ve karanlık sağlamaya çalışın. Geceleri yatakta televizyon, cep telefonu, laptop gibi cihazlarla vakit geçirmeyin, uykunuzu sağlayacak melatonin ancak karanlık halinde etkili olacaktır.
Spor yapın.
Özel bir spor yapmanıza gerek yok, açık havada yürümek, en az haftada 3 defa 30-40 dakika kadar, kaslarınızdan salınan ve mutluluk merkezinizi uyaran maddelerin aktive olmasına yardım edecektir.
Yeni hobiler edinin.
İlgi alanlarınızı genişletin. Günlük sorumluluklarınız arasında kendinize zaman ayırın ve zihninizi boşaltmanıza yardımcı olacak bir aktivite ile uğraşın. Zihnin boşalması kişileri sorumluluklarından uzaklaştırırken, psikolojik açıdan da rahatlamalarını sağlar. Aksi halde depresyon daha kolay ve daha yoğun yaşanabilir.
Sosyal ilişkilerinize özen gösterin.
Kışın getirdiği kasvetli hava nedeniyle kişi içine kapanıp arkadaşlarıyla görüşmeyi kesebilir, sosyal çevresinden uzaklaşabilir. Oysa sevdiklerinizle, ailenizle, arkadaşlarınızla sıkı ilişkiler içerisinde olmanız ruhunuzu besleyecek ve depresyona karşı güçlü bir savaşçı olarak size destek olacaktır. Aile ve arkadaşlarınızla vakit geçirin, en azından hiç aramadığınız arkadaşlarınızı zaman zaman arayın. Ayrıca imkanınız varsa kış dönemi için küçük bir tatil planı yapmak da motivasyonunuzu yükseltecektir.
Ruhunuzu dinlendirin.
Ruh ve bedenin bir bütün olarak hareket edebilmesine yardımcı olacak, yoga, farkındalık egzersizleri, nefes egzersizleri, kas gevşeme egzersizleri gibi meditasyon yöntemleri kullanmaya, hayatınıza sokmaya çalışın. Uzun vadede dikkatinize, konsantrasyonunuza da iyi gelecekler ve performansınızı artıracaklardır.
Beslenme alışkanlıklarınızı gözden geçirin ve sağlıklı dengeli beslenmeye özen gösterin.
Mevsimsel depresyonla baş etmede beslenmenize de dikkat edin. Sağlıklı beslenme depresyonla mücadelede oldukça önemli bir yere sahiptir. Çökkünlük halinde serotonin salınımı azaldığından hamur ve tatlı yeme isteği artar. Bu nedenle, karbonhidrattan zengin besinler tüketmekten kaçının. İlk başta bu besinler kısa süreli iyi hissetmenize neden olsalar da, aşırı kilo alımı ile sizi uzun vadede daha da mutsuz edeceklerdir. Ayrıca yarattıkları haz ve mutluluk hissi geçici olduğundan, kişilerde bağımlılık benzeri bir durum ortaya çıkararak sürekli tüketme isteğine sebep olabilir.
Uyku öncesi telefonunuzla vedalaşın.
Uyku düzeninize, yattığınız odanın dış seslerden korunaklı olmasına dikkat edin. Yatağınıza yatarken cep telefonunuzu bırakın. Uykudan hemen önce sosyal medyada zaman geçirmek ya da cep telefonundan oyun oynamak uykuyu olumsuz etkiler ve güne yorgun başlanmasına neden olur. Uyku sırasında salgılanan melatonin hormonu dış etkiler nedeniyle azalırsa kişide mutsuzluk, çökme hali gözlemlenir. Yapılan araştırmalar, kaliteli ve düzenli uyuyanların depresyon geçirme risklerinin daha az olduğunu gösteriyor.
Sorunlarınızın hepsi ile aynı anda mücadele etmeye çalışmayın.
Bir önem sırası yapın, sorunlarınızı çözdükçe, diğer sorunlarınızla uğraşmak için daha çok zamanınız ve gücünüz olacak ve daha motive olacaksınız. Kimi insanlar her zaman her duygu ve düşünce ile kendi başına baş edemeyebilirler. Bu durumdan gerekirse bir uzmandan yardım alın. Çünkü depresyon tedavi edilmediğinde kişinin sağlığının yanı sıra aile hayatı, iş hayatı ve sosyal çevresi ile ilişkilerinde de daha büyük sorunlara neden olabilir.
Yorumlar
Trend Haberler
Aydın’a yılın ilk karı yağdı
Aydın'da acı ölüm: Hız tutkusu sonu oldu
Nazilli’de okul yangını: Gece başlayıp sabaha kadar cayır cayır yandı
Genç mühendis kansere yenildi
Aydın'da feci kaza! 27 yaşında hayatını kaybetti
Aydın’da feci ölüm: Süt sağarken akıma kapılarak can verdi