Dikkat eksikliği kavramı son zamanlarda hayatımıza giren ve sıkça karşımıza çıkan bir kavram haline geldi. Hemen her anne-baba çocuklarının dikkat eksikliği yaşadığından bahsetmekte ve bu sebeple çeşitli merkezlere başvurur hale gelmektedir. Peki tam manasıyla nedir, hastalık mıdır ne zaman yardım alınmalıdır??
Dikkatin eksikliği kabaca çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine göre beklenen dikkat süresini sürdürememe olarak tanımlanabilir. Yıllarca dikkat eksikliği hastalık olarak kabul edilmemiş çoğunlukla “sanki bilerek yapmıyormuş gibi” çocuklar ve gençler suçlanmıştır. Halbuki dikkat beynimizin komplike süreçleri ile ilişkili birçok faktörün rol oynadığı bir süreçtir.
Dikkat konusunda eğer çocuğunuz sadece istediği ve sevdiği şeylere dikkati verip istemediği durumlarda dikkatini sürdüremiyorsa bu durum da dikkat eksikliği kapsamındadır.
“HER İNSANDA OLABİLİR”
Dikkat eksikliği her insanda olabilen bir durumdur aslında, biraz uykusuz kaldığımızda, acıktıysak ya da yemeği fazla kaçırdıysak, fazla sıcakladıysak ya da çok üşüyorsak, çok üzgün kızgın ya da heyecanlıysak elbette dikkatimiz etkilenecektir. Özellikle sorun haline gelen dikkat eksikliği artık çocuğumuzun hayatını etkilemeye, ders başarısının düşmesine sorumluluklarını ertelemeye her işi yarım bırakmasına başladıysa orada artık durum ciddileşmeye başlar. Anne babalar çocuklarına “hadi” demeden bir işi bitirtemez haline gelmeye başlar, ya da çocuğumuz her iş için ödül beklentisine girmeye başlayabilir.
Çocuklarda bu duruma gelindiyse ilk aklımıza Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu(DEHB) gelmektedir.
“KENDİNİ TEHLİKEYE ATABİLECEK DAVRANIŞLARDA BULUNABİLİR”
DEHB çocuklarda bu durumun en sık sebebi olarak karşımıza çıkmaktadır. DEHB, çocuk ve ergen psikiyatri kliniklerine en sık başvuru sebebidir. Dikkat eksikliğine eşlik edebilen uzun süreli sabit duramama, oturamama, konuşma, karşısındaki kişilerin konuşmasını bitirmesini bekleyememe, sürekli sağa sola koşma, tırmanma, zıplama şeklinde aşırı hareketli davranışlar mevcuttur. Sendromun en önemli belirtilerinden biri olan dürtüsellik ise kişinin kendini ve yapılan eylemin sonuçlarını düşünmeden yapılan ani davranışlar şeklinde görülür. Çocuklarda bir işi yaparken sabırsızlık, aniden arkadaşlarının elinden oyuncaklarını alma, oyun sırasında sırayı beklememe, çok ve uygun olmayan yerlerde konuşma, karşısındaki konuşurken sürekli sözünü kesme, bağırma ve gülme şeklinde kendini gösterebilir. Tüm bunlara ek olarak, kendini tehlikeye atacak davranışlarda da bulunabilir. Eğer ev okul ve diğer ortamlarda süreğen bir şekilde görülüyorsa mutlaka uzman desteği almak gerekmektedir.
Diğer dikkat eksikliği sebepleri ise çocuklarda depresyon, kaygı gibi birçok psikiyatrik durum olabilir. Genelde sonradan başlayan bir durum olduğunda akla gelen psikiyatrik durumlarda aileler şüpheye düştüğünde destek almaktan çekinmemelidir. Dikkat konusunda destek almadan düşe kalka yol almaya çalışan nice çocuk, potansiyelinin altında kalabilmekte ve ilerle dönüşü mümkün olmayan pişmanlıklarla hayatına devam etmektedir. Unutulmamalıdır ki psikiyatrik destek almadan yaşansa da eğer destek alınırsa yaşam kalitesi belirgin düzeyde artacaktır.