T24'ün haberine göre; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK), 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren geçerli olacak yeni elektrik tarifesiyle ilgili yaptığı açıklamaya göre, farklı abone grupları için elektrik fiyatlarında önemli artışlar yapıldığı belirtmişti. Konut aboneleri için düşük tüketim kademelerinde (% 38), tarımsal faaliyetler için (% 30), kamu ve özel hizmetler sektörü için ise düşük kademede (% 38) ve yüksek kademede (% 20) artışlar uygulanacağı ifade etti.
Açıklamada, perakende enerji bedelindeki artışın konutlar için günlük 8 kWh ve altı tüketimlerde % 2.5 ile sınırlı kaldığı, ancak dağıtım şirketlerine aktarılan dağıtım bedelinin % 58.9 oranında büyük bir artış gösterdiği vurgulandı. Fonlar ve vergiler düşüldükten sonra faturalarda % 38'lik bir artışın yaşanacağı belirtildi.
Hesaplamalara göre 4 kişilik bir ailenin asgari yaşam standartlarını korumak için aylık 230 kWh enerji tüketeceğini ifade edilen açıklamada şöyle denildi:
“Günlük ortalaması 8 kWh`i geçmeyen bu tüketim için aile bütçesinden ayrılması gereken 345.4 TL, bu zamla birlikte 476.6 TL`ye yükseldi. Temmuz 2024 itibarıyla oluşacak faturanın yalnızca yüzde 23.8`i enerji bedelinden oluşacaktır. Faturanın yüzde 65.9`unu ise dağıtım bedeli oluşturmaktadır. Fon ve vergilerin oranı ise yüzde 10.3`te kalmaktadır. Son tarife değişikliğiyle zaten yüzde 57.2 düzeyinde olan dağıtım bedelinin payının yüzde 65.9`a tırmandırılması normal kabul edilmemelidir.”
"Dağıtım bedeli tırmanıyor"
Faturanın en önemli kalemi olması gereken enerji bedelinin, dağıtım bedelinin çok gerisinde kalmasının, piyasanın çarpık bir biçimde yapılandığını gözler önüne serdiğinin altı çizilen açıklamada; “EPDK`nın açıklamasında kullandığı "enerji üretim maliyetlerinde yaşanan artış" ibaresi açıkça zamma mantıklı bir gerekçe üretmeye çalışan bir manipülasyon çabasıdır. Enerji üretim maliyetlerinde ciddi bir artış yaşanmadığı herkes tarafından bilinen bir gerçektir. EPİAŞ`ın resmi bülteninden alınan son 12 aya ait aşağıdaki PTF/SMF grafiği de bu gerçeği doğrulamaktadır. Zaten dağıtım bedeline yüzde 58.9 oranında zam yapılması, artışın dağıtım bedeli kaynaklı olduğunu göstermektedir. Bir başka deyişle 50 kuruşun altında bir bedelle temin edilen birim elektrik enerjisinin ancak 1.36 TL`ye tüketiciye ulaştırılabilmesi, hiçbir ekonomik gerçekle uyuşmamaktadır” denildi.
"Özelleştirme fahiş düzeyde pahalılık yaratıyor"
Dağıtım şirketlerinin vatandaşlara elektrik enerjisini kaliteli, güvenli, sürekli ve ucuz bir şekilde ulaştırmasından sorumlu olduğuna işaret edilen açıklamada şöyle denildi:
“Bugün geldiğimiz nokta, özel sektör tarafından işletilen elektrik dağıtım hizmetlerinin genel ekonomiyi zora sokacak şekilde başarısız bir biçimde işletildiğini göstermektedir. Kamu eliyle yürütülmesi gereken hizmetin özelleşmesi, fahiş düzeyde pahalılık yaratmanın yanında, kamu kaynaklarının özel sektöre sınırsızca aktarılması sonucunu da doğurmuştur.”
Ucuz, kaliteli ve güvenilir enerjiye erişim tüm yurttaşların temel bir hakkı olduğu vurgulanan açıklamada; “Özelleştirme bedelleri için alınan dövize endeksli kredilerin rahat ödenmesi için dağıtım şirketlerine kaynak aktarıldığı bir Türkiye tablosu, artık geride bırakılmalıdır. Kamucu anlayışla; enerji alanında, ticari ve siyasi çıkarlardan uzak, üretim sektörleri başta olmak üzere genel ekonomiyi destekleyecek şekilde tarifeleri belirleyebilecek özerk bir yapının inşası mümkün ve zorunludur. Arz güvenliğini sağlamak ve toplam maliyeti düşürmek için özelleştirilen üretim tesisleri ve dağıtım bölgelerinin kamulaştırılması acilen gündeme alınmalıdır.
Enerji maliyetlerinin enflasyon üzerindeki etkisini sınırlamak için artık vakit kaybedilmemelidir. Üretimden, dağıtıma kadar tüm süreçleri yönetecek dikey entegre bir kamu tekeli yeniden kurulmalıdır. Geçiş sürecinde ise kamu kaynaklarının sonu belirsiz bir biçimde özel sektöre kaynak transfer edilmesi yerine kamulaştırma işlemlerini yürütecek Kamulaştırma İdaresi Başkanlığı kurulmalıdır” denildi.
