Çalışma Hayatı İletişim Merkezi'ne en çok sorulan sorular arasında yüzde 21 oranıyla birinci sırayı rapor ücreti alıyor. İkinci sırayı ise yüzde 20 oranla emekli maaşı bilgisi alıyor. Bu yılın ilk 4 ayında Merkeze 2.8 milyondan fazla çağrı gelmiş durumda, bunların 603 bini rapor parasıyla ilgili olduğu biliniyor. Bu da gösteriyor ki çalışanlar, hastalık durumlarında nasıl ve ne kadar rapor ücreti alacaklarını çokça merak ediyor.
Her ne kadar rapor ücreti de denilse sosyal güvenlik sisteminde ödenen bu paraya geçici iş göremezlik ödeneği deniliyor. SGK'lı çalışanlar genellikle buna rapor parası veya rapor ücreti de diyorlar. Bu ödeme, iş kazası, meslek hastalığı geçirilmesi veya sağlık sorunları nedeniyle çalışamaz hale gelindiğinde, çalışanların uğradıkları gelir kaybını önlemek amacıyla SGK tarafından ödeniyor.
Çırak veya stajyer olarak çalışanlar ile ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar da rapor ücreti alabilmektedir. Rapor ücreti alabilmenin şartlarını ise, Hürriyet gazetesinden Noyan Doğan tarafından yapılan açıklamada detaylı olarak açıklandı. Bu kriterlere uygun durumda olan çalışanlar, rapor ücreti alma hakkına sahiptirler. İşte o şartlar...
RAPOR PARASI NASIL ALINIR?
Çalışanın sağlık sorununun başladığı dönemde sigortalı olarak çalışması ve sağlık sorunu yaşadığı dönemden önce bir yıl içinde en az 90 gün sigorta priminin yatırılmış olması gerekmektedir. Sağlık durumu nedeniyle rapor alabilmek için SGK tarafından yetkilendirilen bir hekim veya sağlık kurulundan istirahat raporu alınması gerekiyor.
Rapor alma sürecinde, işyeri hekimi veya aile hekimi fark etmeksizin bir hekim, tek seferde en fazla 10 günlük rapor verebilir. Eğer çalışanın sağlık durumu aynı kalırsa, aynı hekim bir defada bir kez daha 10 günlük rapor verebilir. Ancak bir yılda aynı hekim tarafından toplamda en fazla 40 günlük rapor verilebilir. Bu süreyi aşan raporlar için iş göremezlik ödemesi yapılmamaktadır. Eğer 40 günlük süreyi aşacak bir sağlık raporu gerekiyorsa, bu ancak SGK heyet raporu ile mümkündür. Heyet raporu altı ay süresince geçerlidir.
"YÜZDE 30’LAR DÜZEYİNDE BİR ZAM YAPILABİLİR"
İşçi ve Bağ-Kur statüsünde çalışan kadınlar için analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği, doğum sonrası ilk sekiz haftalık (veya çoğul gebelik durumunda 10 haftalık) süreyi kapsayan gebelik ve buna bağlı rahatsızlık ve engellilik durumlarını kapsar. Bu süreç 'analık hali' olarak kabul edilir.
Rapor ücretleriyle ilgili geçtiğimiz yıllarda yapılan değişiklik, SGK'nın tespit ettiği üzere, yüksek rapor parası alabilmek için son üç aydaki kazançların yüksek gösterilmesi sorununu çözmeyi amaçlamıştır. Bu çerçevede, iş kazası ve meslek hastalığı durumunda bir yıl içinde en az 90 gün prim ödeme şartı devam etmekle birlikte, hastalık ve analık izni nedeniyle ödenecek iş göremezlik ödeneği, çalışanın son 12 aylık dönemdeki ortalama ücreti üzerinden hesaplanır.
EN DÜŞÜK 444.5 TL
Peki, rapor ücreti adı altında çalışanlara ne kadar ödeme yapılıyor?
Rapor ücreti adı altında çalışanlara yapılan ödemeler şu şekildedir: İş göremezlik durumunda çalışanlara yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayakta tedavilerde ise günlük kazancın üçte ikisi rapor ücreti olarak ödeniyor.
Örneğin, asgari ücretli bir çalışana günlük en az yatarak tedavide 333.38 TL, ayakta tedavide 444.50 TL ödeniyor. Ancak asgari ücretle birlikte bu tutarlar değişiklik gösterebilir.
Başka bir örnek vermek gerekirse, aylık kazancınız 30.000 TL ve günlük kazancınız 1.000 TL ise; yatarak tedavide 500 TL, ayakta tedavide ise 667 TL rapor parası alırsınız.
Son bir yıl içinde 180 günden az prim ödemiş sigortalılar için hastalık ve analık durumlarında rapor parası hesaplanırken, günlük ücretleri rapor başlangıç tarihindeki günlük asgari ücretin iki katını geçemiyor. İş kazası ve meslek hastalıklarında ise herhangi bir süre şartı olmaksızın rapor ücreti ilk günden itibaren ödenmektedir.
Hastalık durumunda rapor ücretinden yararlanmak için, hastalığın 3 günü geçmesi ve rapor süresinin en az 2 gün sürmesi gerekmektedir. Analık durumunda ise kadın çalışanlar, doğum izni süresince (toplam 16 hafta veya çoğul gebelik durumunda 18 hafta) çalışmadıkları her gün için iş göremezlik ödeneği alabilirler.
