Sigortalı çalışanın vefatı halinde geriye kalan yakınlarına ölüm aylığı ödemesi yapılıyor. Ölüm aylığı, ödemeyi alan kişiye göre dul ya da yetim maaşı olarak isimlendiriliyor.
İsminden dolayı dul maaşının sadece kadınlara verildiği yönünde yanlış bir düşünce bulunuyor. Fakat ölüm aylığı cinsiyet ayrımı yapılmaksızın ölen kişinin eşine, çocuklarına ya da anne ve babasına bağlanabiliyor.
Çalışan eşin dul aylığı kesilmez ama kendinden başka aylık alan önlen eşin annesi babası çocukları yoksa aldığı aylığın oranı yüzde 75'ten yüzde 50'ye düşüyor.
Ölüm maaşı vefat eden sigortalının eşine ödeniyor
Uzmanlar, çalışma ya da emekli olmanın ölüm maaşına engel olamdığını, burada kadın erkek ayrımının da bulunmadığı belirttiler.
Eşi ve kendisinin sigortalı olmalarından dolayı her ikisinden birinin hayatını kaybetmesi sonucunda emekli maaşını alma durumu ve Bağ-Kur'lu olan erkeğin SSK'lı olan eşin vefatı halinde eşinin de maaşını alabilir mi sorusuna da yanıtlayan SGK uzmanları, şunları kaydettiler:
"Eş üzerinden alınan ölüm maaşı için, eşlerin çalışıyor olması ya da kendi çalışmasından dolayı emekli aylığı alıyor olması eşten alınan ölüm aylığına engel değil. Yani anne veya babadan alınan yetim aylığı gibi görülmemelidir.
Eşlerden birinin vefatından dolayı diğer eşin ölüm aylığı almaması için ya ölüm aylığı alan eşin de vefat etmesi ya da başka biri ile evlenmesi gerekir. Bunun dışında aylık alan diğer eşin çalışması başka bir deyişle gelirinin olması eşten alınan ölüm aylığına engel değil. Burada çalışan ya da emekli eş ölüm maaşını alırken oran düşüyor. Çalışmayan eş yüzde 75 oranında ölüm maaşı alırken çalışan ya da emekli olan eş yüzde 50 oranında maaş alıyor. Ölüm maaşı halk arasında dul maaşı olarak da biliniyor. Ayrıca sadece kadınların aldığı yönünde de bir intiba oluyor.
Oysa ölen eş kadın ise geride kalan kocası da ölüm maaşını yani dul maaşını alabiliyor."
Dul Maaşı Alma Şartları
Dul maaşı, genellikle eşini kaybeden kadınlara yönelik bir hak olarak bilinse de, erkeklerin de bu haktan yararlanabileceği unutulmaması gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, Türkiye’de erkeklerin dul maaşı alma hakkı, sosyal güvenlik mevzuatında açıkça belirtildiğini kaydettiler. İşte bu konuda bilmeniz gerekenler:
Sigortalılık Süresi: Erkeklerin dul maaşı alabilmesi için, eşinin SSK’lı olması gerekmektedir. Ayrıca, vefat eden eşin 5 yıl sigortalılık süresine sahip olması şarttır.
Prim Ödeme Süresi: Eşinin vefat ettiği dönemde, ölen kişinin 900 gün prim ödemiş olması gerekir. Bu prim gün sayısı, dul maaşının bağlanabilmesi için minimum şarttır.
Erkek Çocuklar: Dul maaşı bağlanırken, vefat eden eşin erkek çocukları da dikkate alınır. Çocukların yaş durumlarına göre (18 yaşından küçük veya öğrenim durumlarına göre 20 veya 25 yaşını doldurmamış olmaları) yetim aylığı da bağlanabilir.
Erkeklerin Dul Maaşı Alabilmesi İçin Gereken Belgeler
Dul maaşı başvurusu yapmak isteyen erkeklerin bazı belgeleri hazırlamaları gerekir. Bu belgeler şunlardır:
Eşin vefatını gösterir resmi ölüm belgesi.
Eşin sigortalı olduğuna dair belgeler (örneğin, SSK’dan alınmış hizmet dökümü).
Eşin prim ödemelerine dair belgeler.
Başvuru formu ve kimlik fotokopisi., Vefat eden sigortalı ile resmi evlilik bağının olması,vefat eden sigortalının SGK'ya prim ve prime ilişkin hiçbir borcunun olmaması gerekiyor.Fakat bu şartları sağlayan hak sahiplerine otomatik olarak maaş bağlanmıyor. Hak sahiplerinin SGK’ya başvurmaları gerekiyor.
Dul Maaşı Başvurusu Nasıl Yapılır?
Dul maaşı almak için erkeklerin, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) başvuruda bulunmaları gerekir. Başvuru sırasında, yukarıda belirtilen belgelerin eksiksiz bir şekilde teslim edilmesi önemlidir. Başvurunun ardından SGK, belgeleri değerlendirerek, gerekli şartların sağlanıp sağlanmadığını belirler ve maaş bağlama işlemini başlatır.
Dul Maaşının Miktarı ve Ödemeler
Dul maaşının miktarı, vefat eden eşin aldığı maaşın belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır. Bu oran, sosyal güvenlik mevzuatına göre değişiklik gösterebilir. Dul maaşı ödemeleri, genellikle her ay düzenli olarak yapılır ve maaş miktarı, enflasyon oranlarına göre zaman zaman güncellenir.
Örnek Durum Analizi
Örneğin, bir kişi eğer vefat eden eşinin prim günleri 4000 gün ise ve 900 gün prim ödeme şartını sağlıyorsa, dul maaşı alabilir.
Vefat eden eşin prim günleri ile ilgili herhangi bir ek prim ödeme gerekliliği bulunmamaktadır. Dolayısıyla, erkekler de bu haklardan yararlanabilirler ve eşlerinin emekli maaşını alabilirler.
