THHP'nin raporunda kömür, petrol ve doğal gazın yakılmasının, fosil yakıtlara bağımlılığın en önemli çevresel bedellerinden birinin hava kirliliği olduğu vurgulanarak, Türkiye’de hava kalitesinin yönetimiyle ilgili detaylı bir mevzuat olsa da bu mevzuatın içeriğinde ve uygulanmasında ciddi sorunlar olduğu öne çıkarıldı.
HAVA KİRLİLİĞİNDE KARA LİSTEDEKİ İLK 10 KENT ARASINDA AYDIN'DA VAR
Temiz Hava Hakkı Platformu’nun (THHP), Türkiye'nin hava kalitesi raporuna göre en kirli il Hakkari olarak açıklandı. Hava kirliliği raporunun kara listesine giren ilk 10 il arasına Aydın'da adını yazdırırken listeye giren diğer kentler Şırnak, Batman, Malatya, Kahramanmaraş, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Kilis olarak açıklandı. Raporda ayrıca, yıllık ortalaması ulusal mevzuattaki yıllık ortalama PM10 limit değerinin (40 µg/m3) altında gerçekleşen, bir başka deyişle PM10 açısından havası görece temiz olan sadece 13 şehir var denilerek, Adıyaman, Bitlis, Karaman, Isparta, Antalya, Bilecik, Kırşehir, Trabzon, Giresun, Rize, Sinop, Afyonkarahisar, Samsun'un isimleri verildi.
'İZMİR'DE HAVA KALİTESİ ALARM VERİYOR'
Rapora göre, hava kirliliğine yol açan partikül maddeler PM10 ve kanserojen PM2,5, üç büyük şehir İstanbul, Ankara ve İzmir’de düzenli ve yeterli ölçülmüyor. Ulaşılabilen kısıtlı resmi verilere göre İstanbullular 2022 yılı boyunca ortalama 38,41 μg/m3 yani Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) kılavuz değerinin iki buçuk katı PM10 kirliliğine maruz kaldı. Kansorejen partikül madde PM2,5 ise yeterince ölçülmedi. Ankara’da 2022 yılı PM10 yıllık ortalaması 39,25 μg/m3, İzmir’de ise 45,18 μg/m3’tü. İzmirliler yıl boyu ulusal mevzuatın koyduğu sınır değerin üstünde kirli hava soluyor. Ankara ve İstanbul ise bu limitin sınırında.
'TÜRKİYE'DE NÜFUSUN YÜZDE 92'SİNDEN FAZLASI KİRLİ HAVA SOLUYOR'
Temiz Hava Hakkı Platformu'nun (THHP) hazırladığı, "Kara Rapor 2024" sonuçlarına göre, Türkiye’de nüfusun yüzde 92’sinden fazlası, Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre kirli hava soluyor. Dünya Sağlık Örgütü değerlerine göre hava kirliliğine atfedilen ölümlerin sayısal olarak en fazla olduğu iller, İstanbul (8 bin 357), İzmir (4 bin 852) ve Bursa (3 bin 657) oldu. Türkiye genelinde 2022 yılında hava kirliliği sebebiyle ölümlerin sayısı 68 bini geçti. En kirli 10 il; Aydın, Iğdır, Hakkari, Şırnak, Batman, Malatya, Kahramanmaraş, Osmaniye, Gaziantep, Kilis oldu' açıklaması yapıldı.
'THHP KOORDİNATÖRÜ DENİZ GÜMÜŞEL AÇIKLAMA YAPTI'
THHP Koordinatörü Deniz Gümüşel konu kapsamında İstanbul'da düzenlenen ve THHP'nin sosyal medya hesabı üzerinden de paylaşılan basın açıklamasında, raporla ilgili olarak, "2022 ve 2023 yıllarında Türkiye genelinde hava kalitesi izleme ağındaki istasyon sayıları artsa hava kirliliğinin izlenmesi verimi hâlâ çok düşük. Yani altyapımız var, ama bu altyapıyı etkin işletemiyoruz. Özellikle fosil yakıt kullanan ağır sanayinin olduğu bölgelerde hava kalitesi düzenli takip edilmiyor. Maalesef Türkiye’de nüfusun yüzde 92’sinden fazlası hala Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre kirli hava soluyor" dedi.
“THHP'DEN ÇÖZÜ ÖNERİLERİ PAYLAŞILDI'
Raporda, Türkiye’de hava kirliliğinin ve buna bağlı sağlık sorunlarının yol açtığı ölümlerin azaltması için şu önerilerde bulunuldu:
''Türkiye enerjide fosil yakıtlara bağımlılığını hızla azaltmalı. Ulusal hava kalitesi standartları iyileştirilmeli. PM2,5 için ulusal limit değer belirlenmeli ve yürürlüğe alınmalı. Hava kalitesi izleme çalışmaları iyileştirilmeli. Ağır sanayi bölgelerinde hava kalitesinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve yönetimi sistematik hale getirilmeli. Hava kirliliğinin sağlık etkileri saha çalışmaları ile araştırılmalı. Çevresel etkisi olan tüm projeler için sağlık etki analizinin de yapılması mevzuata dahil edilerek zorunlu hale getirilmeli. Türkiye imzaladığı hava kalitesine yönelik uluslararası sözleşmeleri uygulamalı. Çevresel bilgiye ulaşabilmek için bilgi edinme hakkının etkin biçimde kullanılabilmesi sağlanmalı.”
'Kara Rapor 2024' raporunun tam metnine https://www.temizhavahakki.org/raporlar/ adresinden ulaşılabilir.
