Sofrada Kriz Yaşatacak: Zeytinyağında Kanser Alarmı

Zeytin ve zeytinyağı üretiminde yenilikçi bir teknik uygulanmaya başlanacak ve kansere yol açabilen polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) için sınırlamalar getirilecek. Bu düzenlemenin, Avrupa’da zeytinyağının biyodizel olarak kullanımını artırabileceği öngörülüyor.

Hava kirliliği ve zeytin ağaçlarının kesiminde kullanılan testereler ile zeytin çuvallarından vücuda karışabilen toksik kimyasallara dair düzenlemeler, önümüzdeki ay yürürlüğe girecek olan Avrupa Komisyonu direktifi ile hayata geçirilecek. Bu direktif ile birlikte, zeytin üretiminde zararlı mutasyonlara ve kansere neden olan PAH’lara sınırlandırmalar getirilecek.

PAH bulaşımının, zeytin değirmenlerinde işleme sırasında veya duman ve hava kirliliği nedeniyle zeytin kabuğunun kirlenmesi sonucunda meydana geldiği belirtiliyor. Ayrıca, PAH içeren kimyasallar nedeniyle yağlanan testerelerle zeytin ağaçlarının budanması ve zeytinlerin taşınmasında kullanılan çuvallardaki kimyasalların da bulaşmaya yol açtığı ifade ediliyor.

Direktifin yürürlüğe girmesiyle, Avrupa genelindeki zeytinyağı üreticileri üretim yöntemlerini değiştirmek zorunda kalacak. Bu değişiklikle birlikte üreticilere eğitim verilmesi planlanıyor. Yeni düzenlemenin en çok, Avrupa Birliği'nde (AB) zeytin üretiminde önde gelen ülkelerden biri olan Yunanistan'ı etkilemesi beklenirken, diğer AB üyesi ülkelerdeki zeytinyağı üreticileri direktifin 2028'e ertelenmesini talep ediyor.

Belirlenecek standartlar nedeniyle zeytinyağının gıda olarak tüketilememesi durumunda, biyodizel yakıt olarak kullanılacağı öngörülüyor. Bu durumda yağın litre fiyatının 8 Euro'dan 80 cente düşmesi, Yunanistan’daki üreticilerin en büyük endişesi haline geldi.

Türkiye Direktifi Bekleyecek Ticaret Bakanlığı aracılığıyla Türkiye'deki üreticilere iletilen bu gelişmenin, AB'ye yapılan zeytinyağı ihracatını nasıl etkileyeceği, direktifin yayımlanmasından sonra netlik kazanacak.

Kanser Riskine Dikkat PAH'lar, havaya ve suya karışabilen zararlı kimyasallar olup, çimento ve asfalt üretimi, çöp yakma, petrol rafinerileri, motorlu taşıtlar ve sigara dumanı gibi çeşitli kaynaklardan oluşabiliyor. Hava yoluyla da taşınabilen PAH'lar, böbrek, yumurtalık ve karaciğerde birikerek çeşitli kanser türlerine yol açabiliyor. Bunun yanı sıra, aşırı kavrulmuş kahve veya mangalda fazla pişmiş et gibi gıdalar da PAH seviyelerinde artışa neden oluyor. Bu kimyasallar, erken menopoz ve DNA yapısında mutasyon gibi sağlık sorunlarına da sebep olabiliyor.