Ege ve Akdeniz’in bereketli topraklarında yetişen Datça hurması, dünyada nadir rastlanılan, özel bir meyve. Bu özel meyve, sadece Datça’da bulunan palmiye ağaçlarında yetişebiliyor. Ancak nesli tükenme riskiyle karşı karşıya.Datça hurması nedir merak edenler için detaylı bir yazı hazırladık...
Datça Hurması Nedir?
Hurmayı biliyoruz ama Datça hurması nedir derseniz, bildiğimiz hurmanın yerli versiyonu diyebiliriz. Bilimsel adı phoenix theophrasti olan Datça hurması, ülkemize özgü endemik bir bitki türü. Çünkü sadece Datça’nın eşsiz coğrafyasında yetişebiliyor.Aslında bildiğimiz hurmalardan çok farkı olmasa da Datça hurmasının en önemli özelliği, Türkiye’ye ait bir hurma türü olması. Her ne kadar Yunanistan’ın Girit adasında bu meyveye rastlanılsa da anavatanı olarak Türkiye gösteriliyor. Çünkü Girit adasına da Datça topraklarından yayılmış.Datça hurmasının ülkemizdeki varlığı, 1982 yılında Prof. Dr. Melih Boydak tarafından tespit ediliyor. Bu hurmanın dördüncü buzul çağından kalma endemik bir bitki türü olduğu kaydediliyor.
Datça Hurması Nerede Yetişir?
Datça hurmasının toplu yaşam alanları, Marmaris-Datça kara yolunun soğuksu virajlarının kuzeyindeki ve güneyindeki vadilerin tabanında konumlanıyor.Türkiye’deki yayılımı, Datça Yarımadası’nda nem ve su seviyesi yüksek olan Hurmalıbük ve Eksere vadilerinde görülüyor. Datça hurması, oldukça sarp vadilerde, yerleşim yerlerinden uzak, hemen hiç kimsenin uğramadığı yerlerde yetişiyor.Datça hurması ağaçları, vadi dere boyları ile yalnızca deniz yoluyla ulaşılabilen, tatlı su azmaklarının bulunduğu birkaç koyda görülebiliyor. Bu nadir ağaçlar, yazın en sıcak günlerinde bile bulunduğu dereler ve kumsallarda etkileyici manzaralar oluşturuyor.
Datça Hurması Özellikleri
Datça hurması, diğer hurma türlerinden farklı olarak açık sarı renkte. Ağacın görüntüsü de daha mavi ve grimsi renklere sahip. Diğer hurma ağaçlarına göre Datça hurması ağaçları daha kısa yapraklı oluyor. Ve daha yabani bir görünüme bürünüyor.Datça hurması ağaçlarının ortalama uzunlukları 17 metreye kadar ulaşıyor. Yapraklarının uzunluğuysa 2 ila 3 metre arasında. Her gövdenin dip kısmından çıkan yan sürgünleri var. Gövdenin uç kısmında bulunan 3-5 metre uzunluğundaki tüysü yaprakları da sık tepeler oluşturuyor.Datça hurması hem meyvelerinin hem oluşturduğu ormanın görüntüsüyle oldukça dikkat çeken bir görünüme sahip.Datça hurmalarının korunması ve artırılması, Türkiye’nin sahip olduğu özel bir tür olması sebebiyle çok önemli. Son dönemlerde üretimin az olması ve diğer palmiye türlerinden gelen böceklerin zarar vermesi nedeniyle tükenme riskiyle karşı karşıyalar. Bu nedenle Marmaris Orman İşletmesi, Datça hurmasının bulunduğu bölgeleri tam korumaya almıştır.
Datça Hurmasının Faydaları
Türkiye’nin tek yerli palmiye ağacı olan Datça hurması, zengin mineraller ve vitaminler içeriyor. Bu açıdan Datça hurmasını tüketmenin sağlığa faydalı olduğunu söyleyebiliriz.Peki, sarı görünümüyle dikkat çeken Datça hurmasının faydaları nelerdir?Hurmalar, yüksek oranda karbonhidrat ve şeker barındırır. Ancak Datça hurmasının şeker oranı diğer hurmalara oranla daha düşüktür. Bu nedenle sağlık açısından daha dengeli bir seçenek olarak görülebilir.İçeriğinde lif, vitamin ve mineraller barındırdığından birçok faydasının olduğunu söylemek mümkün.
- Sindirimi kolaylaştırır, bağırsak hareketlerini tetikler: Lif, kalın bağırsak sağlığının korunması açısından çok önemlidir. Datça hurmasında bulunan lif, sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı olur.
- Hemoroid riskini azaltır: Bağırsakların daha iyi çalışmasına yardımcı olan hurma, hemoroide karşı hazırlanan bazı ilaçlarda da kullanılabilmektedir.
- Kolesterolü düşürür: Hurma, yağ içermez. Bu nedenle dengeli tüketildiği sürece kolesterolü etkilemez.
- Enfeksiyonlara karşı savaşır: İltihap karşıtı etkileriyle bilinen magnezyum, hurmada bol miktarda bulunur. Düzenli tüketiminde hurma, vücuttaki magnezyum oranını da artırır.
- Tansiyonu düşürür: Hurmada bolca bulunan magnezyum ve potasyum, tansiyonu dengelemede önemli rol oynar.
- Kalp sağlığını destekler: Hurmanın içeriğinde bulunan potasyum, kan basıncını düşürmeye yardımcı olur.
- Kemik sağlığında rol oynar: Hurma, bol miktarda selenyum ve manganez içerir. Bu mineraller, kemiklerin sağlıklı kalmasına ve osteoporoz gibi sorunların önlenmesine yardımcı olur.
- Vitamin deposudur: Hurmada B1, B2, B3, B5 ve B9 vitaminlerinin yanı sıra A1 ve A2 vitaminleri de bulunur. Düzenli tüketiminde hurma, besleyici bir takviye olabilir.
Datça hurması hangi ilde yetişir?
Datça hurması, Muğla ilindeki Datça Yarımadası’nda yetişmektedir. Ancak Antalya-Finike ve Yunanistan’a ait Girit adasında da görülmüştür.
Datça hurması endemik mi?
Datça hurması endemik bir bitki türüdür. Yani yalnızca bulunduğu bölgenin ekolojik şartlarında yetişebilir.
Datça hurması yenir mi?
Evet, Datça hurması da tıpkı diğer hurmalar gibi yenilebilir. Taze olarak tüketilebileceği gibi kurutulmuş hali de lezzetlidir. Datça hurmasını atıştırmalık olarak ya da farklı yemek ve tatlılarda kullanabilirsiniz.
Datça hurması latince ne demek?
Datça hurması latince adı, “phoenix theophrasti” olarak adlandırılmıştır. Phoenix, palmiyegiller familyasına ait bitki topluluğuna verilen bilimsel bir isimdir. Theophrasti ise, Yunan doğa bilimci Theophrastus’un adından gelmektedir.
